You are currently viewing Μη Τεχνικές Δεξιότητες
Μη Τεχνικές Δεξιότητες

Μη Τεχνικές Δεξιότητες

Σε αυτό το άρθρο

Αλληλοεξαρτώμενες Μη Τεχνικές Δεξιότητες

Εισαγωγή

Ως Μη Τεχνικές Δεξιότητες ορίζονται οι γνωστικές και κοινωνικές δεξιότητες που συμπληρώνουν τεχνικές δεξιότητες και συμβάλλουν, τόσο στην ασφάλεια, όσο και στην αποτελεσματικότητα της εκτέλεσης εργασιών. (Rhona Flin).

Αυτές οι δεξιότητες μπορούν να θεωρηθούν ως η «κόλλα» που συγκρατεί τις λειτουργίες με τρόπο που να υποστηρίζονται η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα. Είναι τόσο σημαντικές που θεωρούνται ως σημαντικός τέταρτος πυλώνας της επιχειρησιακής αριστείας και απόδοσης.

Όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενο άρθρο, υπάρχουν 135 περίπου Soft Skills που καλούμαστε να διδαχτούμε και να καλλιεργήσουμε μέσα από τον πόνο. Πολλά είναι επίσης τα πλαίσια που έχουν αναπτυχθεί για προσδιορίσουν τους βασικούς τομείς των μη τεχνικών δεξιοτήτων, χωρίς ωστόσο να υπάρχει, μέχρι σήμερα, μια οριστκή λίστα.

Είναι αλήθεια πως οι ευρύτεροι αυτοί τομείς των μη τεχνικών δεξιοτήτων διαφοροποιούνται ανάλογα με το πλαίσιο του εκάστοτε κλάδου και την φύση της εργασίας που εκτελούνται. Ωστόσο, βάση πολλών δεκαετιών έρευνας και ανάπτυξης, έχει καθοριστεί ένας κοινός πυρίνας βασικών αλληλοεξαρτώμενων Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων.

 

Κοινωνικές Δεξιότητες

  • Επικοινωνιακές ικανότητες
  • Ηγετικές ικανότητες
  • Ομαδική εργασία

 

Γνωστικές Δεξιότητες

  • Επίγνωση της κατάστασης
  • Λήψη αποφάσεων
  • Διαχείρηση φόρτου εργασιών και πίεσης/στρες

Soft Skills & Hard Skills

Το πιο δύσκολο είναι να εξηγήσεις τον τρόπο που σχετίζονται τα Human Factors με τις Μη Τεχνικές Δεξιότητες και το Crew ή Team Resource Management που οι περισσότεροι ονομάζουν Soft Skills.

Στα σίγουρα δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με τα Hard Skills, που είναι οι τεχνικές δεξιότητες του επαγγέλματος. Όπως για παράδειγμα του χειρουργού, του πιλότου, του καπετάνιου, του πυροσβέστη κλπ, που χρειάζονται χρόνια εκπαίδευσης και κατάρτησης σε αυτά.

Αυτά τα Soft Skills για τα οποία γίνεται λόγος, μόνο soft δεν είναι. Είναι στ’ αλήθεια δύσκολο να τα μάθεις και ακόμα πιο δύσκολο να τα διδάξεις, λόγω του τρόπου που αποδεικνύονται, μιας και έχουν να κάνουν με έναν τουλάχιστον άλλον άνθρωπο και όχι με ένα αεροπλάνο, ένα πλοίο, rebreather, software κλπ.

Όταν διδάσκεις κάποιον τεχνικές δεξιότητες, σχεδόν πάντα μπορείς να δεις τι και πώς το κάνει, όπως για παράδειγμα μια χειρουργική επέμβαση, να πετάξει ένα αεροπλάνο, να κάνει δημοσιεύσεις σε social media, ιστοσελίδες, blogs, να κάνει κατάδυση, να φτιάξει ένα software κλπ.

Είναι οι ενέργειες που όλοι μπορούν να δουν σχεδόν ξεκάθαρα, να τις αντιληφθούν και να τις εξηγήσουν ή να δώσουν feedback εύκολα. Γιατί τα αποτελέσματα είναι οφθαλμοφανή.

Όταν όμως μιλάμε για Μη Τεχνικές Δεξιότητες ή το Crew resource management, δεν έχει σε τίποτα να κάνει με αυτά.

Και είναι αυτό στο οποίο εστιάζω στη δουλειά μου. Στο πώς να συνθέτω ομάδες ηγετών και ακολούθων, χρησιμοποιώντας άλλες δεξιότητες όπως η Επίγνωση της κατάστασης, Λήψη αποφάσεων, Επικοινωνίες και μερικές ακόμα στις οποίες θα αναφερθώ παρακάτω.

interdepended-non-technical-skills-spyros-kollas

Είναι ο φακός μέσα από τον οποίο κοιτάμε, που επηρεάζει το πώς βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και αντιδράμε σε πράγματα και καταστάσεις.

Και αν παρατηρήσουμε ομάδες υψηλής απόδοσης και τα concepts Ψυχολογική Ασφάλεια και Just Culture, θα δούμε ότι αυτό που κάνουν είναι να μας αλλάζουν την οπτική.

Γιατί σε οτιδήποτε κάνουμε υπάρχει αυτή η εγγενής πλάνη που μας κάνει όλους να κάνουμε λάθη.

Δεν έχει σημασία πόσο καλός είσαι. Δες περιπτώσεις όπως του Κωνσταντίνου Ηλιάκη, του Ayrton Senna, του Τσέσλι ‘Σάλι’ Σάλενμπέργκερ, του Norman Atlantic κλπ. Είναι μερικές μόνο από αυτές που μας κάνουν να σκεφτόμαστε, πώς οι άνθρωποι λειτουργούν κάτω από συνθήκες στρες.

Το κοινό των Ομάδων Υψηλής Απόδοσης

Eίναι ότι μπορούν να δημιουργήσουν, να λειτουργήσουν και να μοιραστούν μεταξύ τους, ένα έγκυρο διανοητικό μοντέλο.

Και το καταφέρνουν μέσα από το concept του Crew ή Team resource management ή αλλιώς τις Μη Τεχνικές Δεξιότητες.

Αυτό που στο τέλος θέλουμε είναι να παίρνουμε καλές αποφάσεις. Το οποίο εξαρτάται από την Επίγνωση της κατάστασης, που είναι η ικανότητα να αισθανθούμε πληροφορίες, να τις κάνουμε λογικές στο τώρα και να προβλέψουμε το μέλλον.

Η πλειοψηφία των ατυχημάτων, των δυσκολιών που αντιμετωπίζουμε και των δυστυχημάτων, οφείλεται στην οπτική που έχουμε για τον κόσμο και το περιβάλλον την κάθε δεδομένη στιγμή.

Οι πληροφορίες αυτές έρχονται από την ομάδα μας, από τους Leaders και τους ακόλουθους. Το σύντροφο, τα παιδιά, τους φίλους και φτάνουν σ’ εμάς μέσω της επικοινωνίας.

Φτάνουν επίσης σ’ εμάς μέσα από hardwares και softwares, computer systems, μηχανήματα, από βιβλία, εγχειρίδια, check lists, νομοθεσίες, ΦΕΚ κλπ. Όλα μας στέλνουν πληροφορίες ώστε να φτιάξουμε ένα μοντέλο, μία εικόνα για το πώς μοιάζει ο κόσμος.

Όλα αυτά επηρεάζονται αρνητικά από το άγχος και την κούραση. Αν είμαστε κουρασμένοι παίρνουμε κακές αποφάσεις και κάνουμε κακές επικοινωνίες. Το ξέρουν καλά όσοι είναι γονείς και έχουν μωρά ή και μεγαλύτερα παιδιά.

Είναι η κούραση που περιορίζει – μικραίνει την επικοινωνία. Τον αριθμό των λέξεων!

Το ίδιο συμβαίνει και με την προσοχή που δίνουμε στις πληροφορίες που λαμβάνουμε. Η κούραση περιορίζει την αντιληπτικότητα μας και την προσοχή μας.

Η ιστορία των Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων

Οι Μη Τεχνικές Δεξιότητες προέκυψαν από τις έρευνες σε αεροπορικά ατυχήματα.

Αν και η τεχνολογία βελτιωνόταν, η ανθρώπινη συμβολή στα ατυχήματα είχε γίνει περισσότερο εμφανής.

Αντί για κάποιο τεχνικό σφάλμα στο αεροσκάφος, έγινε σαφές από τις επόμενες έρευνες ότι πράγματα όπως η κακή επικοινωνία μεταξύ των πιλότων και του ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας θα μπορούσαν να είναι τα κύρια αίτια των συντριβών.

Στη συνέχεια, η αεροπορική βιομηχανία αφιέρωσε πόρους για εκπαίδευση πιλότων σε αυτό που ήταν γνωστό ως Διαχείριση πόρων στο πιλοτήριο. Η εκπαίδευση πιλότων σε αυτές τις Μη Τεχνικές Δεξιότητες έδειξε να βελτιώνει τα θέματα που είχαν να κάνουν με την ασφάλεια. Στη συνέχεια, αυτό επεκτάθηκε σε όλα τα πληρώματα πτήσεων για να γίνει αυτό που είναι σήμερα γνωστό ως Διαχείριση Πόρων Πληρώματος – Crew Resource Management.

Η εφαρμογή των Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων έχει αποδειχθεί χρήσιμη και σε άλλους κλάδους. Η πυρηνική ενέργεια καθώς και η υγειονομική περίθαλψη έχουν εφαρμόσει εκπαίδευση και αξιολόγηση Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων για την βελτίωση της ασφάλειας.

Στις μέρες μας η χρηστικότητα και η αποτελεσματικότητα αυτών των δεξιοτήτων εξαπλώνεται σε κλάδους όπως η κατασκευή λογισμικών, το Artificial Intelligence, το Blockchain, τα DevOps, η κυβερνοασφάλεια κλπ.

Ο ρόλος των Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων στην καθημερινή ζωή

Οι Μη Τεχνικές Δεξιότητες είναι σημαντικές επειδή κάνουν την ανθρώπινη εργασία ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη. Μπορεί να μην φαίνονται ως δεξιότητες μιας και όλοι μας τις εφαρμόζουμε, σε κάποιο βαθμό, καθημερινά. Ωστόσο, όταν εφαρμόζονται σωστά, αυτές οι δεξιότητες είναι ανεκτίμητης αξίας για τη διατήρηση της ασφάλειας των συστημάτων και τη διασφάλιση λειτουργικών και αποτελεσματικών ενεργειών, αλλά και αποφάσεων.

Είναι όλες κρίσιμες για την διατήρηση της ασφαλούς απόδοσης στο εργασιακό περιβάλλον υψηλού κινδύνου.

 

Τι ορίζεται ως εργασιακό περιβάλλον υψηλού κινδύνου

Η ανθρωπότητα ως είδος βασίστηκε στην αξιοποίηση της δύναμης των φυσικών στοιχείων: Γη, Αέρας, Φωτιά και Νερό. Οι κίνδυνοι που συνδαίονται με αυτά τα στοιχεία της φύσης ήταν γνωστοί για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά την εξέλιξή μας ως είδος. Συνεπώς η διαχείρηση αυτών των κινδύνων ήταν δεύτερη φύση. Η ασφάλεια ήταν θέμα σεβασμού των στοιχείων, τα οποία ήταν γνωστά και παρατηρήσιμα.

Ένα παράδειγμα είναι ο θρύλος του Δαίδαλου και του Ίκαρου. Ο Δαίδαλος προειδοποιεί τον Ίκαρο να να σεβαστεί την τεχνολογία (φτερά από κερί). Τον συμβούλεψε να μην διαπράξει ύβρις στην προσπάθειά του να κάνει αυτό που μόνο οι θεοί μπορούν να κάνουν. Το αποτέλεσμα ήταν να λιώσουν τα φτερά και να πεθάνει πέφτοντας στη θάλασσα.

Στη συνέχεια περάσαμε στην Βιομηχανική επανάσταση που σε σύντομο χρονικό διάστημα διαμορφώθηκε ένας κόσμος εξαρτημένος από τις βιομηχανίες υψηλού κινδύνου.

 

Ο όρος περιγράφει κάθε προσπάθεια όπου μια κατάρευση της ασφάλειας μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφικό αποτέλεσμα από άποψη απώλειας ζωής, σημαντικής περιβαλλοντικής και οικονομικής ζημιάς.

 

Πόλλα έχουν γραφτεί για το τι/ποιες ορίζονται ως βιομηχανίες υψηλού κινδύνου και τους τρόπους που προσπαθούμε να διαχειριστούμε τους κινδύνους που σχετίζονται με αυτές. Ο όρος ωστόσο είναι σε μεγάλο βαθμό σαφής και κατανοητός. Καλύπτει όλες τις ανθρώπινες προσπάθειες που αποσκοπούν στον περιορισμό των πιθανοτήτων βλάβης στους ανθρώπους και το περιβάλλον.

Σήμερα ο όρος Βιομηχανία Υψηλού Κινδύνου παίρνει πολλές μορφές, ως αντανάκλαση του τρόπου με τον οποίο τα αξιοσημείωτα επιτεύγματά μας ως είδος, έχουν έρθει με μυριάδες νέους τρόπους καταστροφικής βλάβης στον εαυτό μας και το περιβάλλον μας.

Είμαστε νήπια σε έναν περίπλοκο χώρο παιχνιδιού. Έναν χώρο που δημιουργήσαμε μόνοι μας και είναι στο χέρι μας να διασφαλίσουμε ότι δεν θα κάνουμε κακό στον εαυτό μας.   

Ο ρόλος των Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων στην λειτουργική πολυπλοκότητα

Ανέκαθεν οι καθημερινές λειτουργίες, τόσο στην προσωπική όσο στην επαγγελματική καθημερινότητα, δεν διαδραματίζονται σε ένα απλοϊκό και ευνοϊκό περιβάλλον. Τουλάχιστον όχι τόσο απλά όσο περιγράφονται σε λίστες ελέγχου και εγχειρίδια.

Αντίθετα, το πλαίσιο των καθημερινών λειτουργιών χαρακτηρίζεται ως ακατάστατο και περίπλοκο, και οι ασφαλείς και αποτελεσματικές λείτουργίες διατηρούνται από ανθρώπους που ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στην διαχείριση της πολυπλοκότητας.

Οι πτυχές του ακατάστατου καθημερινού κόσμου χρειάζεται να είναι το επίκεντρο για την διαχείρησή τους

  • Απειλές
  • Λάθη και
  • Ανεπιθύμητες καταστάσεις

 

Απειλές

Ορίζονται οι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα σφαλμάτων και περιλαμβάνουν πτυχές όπως δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες, δυσλειτουργίες συστημάτων και σφάλματα άλλων μερών. Διάβασε: Επιχειρηματικές Ασύμμετρες Απειλές

 

Σφάλματα

Ορίζονται τα σφάλματα που προκύπτουν από κάποια ενέργεια ή και αδράνεια, με τρόπο που οδηγεί σε αποκλίσεις από την αναμενόμενη απόδοση. Τα σφάλματα ταξινομούνται σε Μνήμης, Ολισθημάτων, Λήψης αποφάσεων ή κρίσης και Παραβιάσεις.
Διάβασε: Ανθρώπινο λάθος. Γιατί δεν μπορούμε να το αποφύγουμε

 

Ανεπιθύμητες καταστάσεις

Ορίζονται ως το αποτέλεσμα της αδυναμίας διαχείρισης των απειλών, με τρόπο που έχει “επιτραπεί” η δικύβευση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας των λειτουργιών.  Διάβασε: Risk Management ή Risk Taking;

 

Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η αποτελεσματική διαχείριση αυτών των πτυχών του ακατάστατου – VUCA – καθημερινού κόσμου, είναι δυνατή μέσω της ανάπτυξης των Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων.

Η σημασία των μη τεχνικών δεξιοτήτων σήμερα

Μην υποτιμήσετε τη σημασία των Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων, ακόμα και σε αυτόν τον κόσμο υψηλής τεχνολογίας. Ένας απομονωμένος τεχνίτης που εργάζεται σε έναν πάγκο είναι όλο και πιο σπάνιος. Οι επιχειρήσεις στις μέρες μας επιτυγχάνουν ολοένα και περισσότερο τους στόχους τους βασιζόμενες σε ποικίλες και διάσπαρτες ομάδες εργαζομένων με ποικίλες ανάγκες και συστάδες δεξιοτήτων.

 

Οι τεχνικές δεξιότητες αποτελούν απλά τη βάση

Για να συνεισφέρουν και να έχουν υψηλή απόδοση, οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν τις βασικές τεχνικές ικανότητες που απαιτούνται για να «κάνουν τη δουλειά». Αλλά, ακόμη σημαντικότερο είναι να έχουν ΚΑΙ τις μη τεχνικές δεξιότητες, τη λεγόμενη συναισθηματική νοημοσύνη.  Χρειάζονται και οι δύο ώστε να μπορούν να συνεργάζονται αποτελεσματικά με άλλους με τρόπο που να κάνει λειτουργικότερο το σύνολο και όχι μόνο τα μέρη/τμήματά του.

Με απλά λόγια, είναι οι Μη Τεχνικές Δεξιότητες που προαπαιτούνται ώστε να αξιοποιθούν ουσιαστικά, και να γίνουν αποτελεσματικές οι τεχνικές δεξιότητες.

 

 

Από έρευνα σχετικά με την αυξανόμενη σημασία των Μη Τεχνικών Δεξιοτήτων

Οι ηγέτες επιχειρήσεων αναγνωρίζουν πόσο σημαντικές είναι οι Μη Τεχνικές Δεξιότητες για τη βελτίωση της επιχειρησιακής απόδοσης. Διάβασε: Ο Ηγητήρας. Leadership & Followership

 

Μεγαλύτερα κενά δεξιοτήτων

Κάθε χρόνο το LinkedIn αναλύει δεδομένα για να προβλέψει τις 10 δεξιότητες που θα έχουν μεγαλύτερη ζήτηση από τους εργοδότες. Ενώ οι τεχνικές δεξιότητες όπως η εξόρυξη δεδομένων κατατάσσονται σταθερά ψηλά, τα μεγαλύτερα κενά δεξιοτήτων βρίσκονται στους τομείς της ηγεσίας, της επικοινωνίας, της συνεργασίας και της διαχείρισης χρόνου.

 

Το 90% κάνει λόγο για τα Soft Skills

Σε μια πρόσφατη έρευνα της Wall Street Journal που πραγματοποιήθηκε σε περισσότερα από 900 στελέχη, πάνω από το 90% απάντησε ότι τα Soft Skills όπως η επικοινωνία, η περιέργεια και η κριτική σκέψη «είναι εξίσου σημαντικές με τις τεχνικές δεξιότητες».

Σε ότι αφορά στην σταδιοδρομία, οι «τεχνικές δεξιότητες» είναι συνήθως αυτές για τις οποίες προσλαμβάνται οι ανθρώποι. Οι Μη Τεχνικές Δεξιότητες όμως είναι αυτές που τους διατηρούν στο “παιχνίδι” και τους οδηγούν στο επόμενο επίπεδο.

 

Σύνδεση με Παραγωγικότητα & Διατήρηση

Μια άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Forbes έδειξε ότι η εκπαίδευση σε Μη Τεχνικές Δεξιότητες, όπως η επικοινωνία και η λήψη αποφάσεων, ενισχύει την παραγωγικότητα και τη διατήρηση κατά 12%  και προσφέρει 250% ROI. 
Διάβασε: Εφαρμογή των Human Factors σε προγράμματα επιχειρηματικής αριστείας

 

Τι σημαίνει αυτό

Γενικά, οι τεχνικές δεξιότητες, δεδομένης της βασικής ευφυΐας που απαιτείται, είναι ένα “εισιτήριο” για να μπείτε στο παιχνίδι, μιας και μαθαίνονται σχετικά γρήγορα και εύκολα. Η ικανότητα οικοδόμησης σχέσεων, συνεργασίας με συναδέλφους και αποτελεσματικής διαχείρισης καταστάσεων, είναι ένα σύνολο δεξιοτήτων που απαιτεί μεγαλύτερο επίπεδο εστίασης, επένδυσης και ενίσχυσης για να αναπτυχθεί και να διατηρηθεί.

Και, σε αντίθεση με τις τεχνικές δεξιότητες που μπορεί να ξεπεραστούν γρήγορα από τις αλλαγές στην αγορά, οι δεξιότητες ανθρώπινες δεξιότητες δεν γίνονται ποτέ παρωχημένες.

Όταν προσλαμβάνετε ή όταν θέλετε να ενισχύσετε την απόδοση, μην κάνετε το λάθος να υποτιμήσετε τη σημασία των μη τεχνικών δεξιοτήτων. Αναζητήστε τις ελάχιστες τεχνικές δεξιότητες που απαιτούνται για να ολοκληρώσετε τη δουλειά. Στη συνέχεια, προσλάβετε, προωθήστε, αναπτύξτε και ενισχύστε τις Μη Τεχνικές Δεξιότητες που απαιτούνται για τη δημιουργία υψηλών επιδόσεων.

Πώς να ξεκινήσετε με τις Μη Τεχνικές Δεξιότητες

Ακολουθούν μερικοί τρόποι που θα σας βοηθήσουν να βελτιώσετε τις μη τεχνικές δεξιότητές σας:

 

Ζητήστε ανατροφοδότηση

Ζητήστε σχόλια από άτομα που εμπιστεύεστε σχετικά με την τρέχουσα εργασιακή σας απόδοση. Μπορεί να σας προσφέρουν δυνατά σημεία ή τομείς βελτίωσης που δεν έχετε σκεφτεί προηγουμένως. Χρησιμοποιήστε τα σχόλιά τους ως σημείο εστίασης για να βελτιώσετε τις δεξιότητες.

 

Ψάξτε για πόρους

Εξερευνήστε τις επιλογές σας για πόρους που θα σας βοηθήσουν να βελτιώσετε τις δεξιότητές σας. Μπορείτε να βρείτε διαδικτυακά μαθήματα, βιβλία, βίντεο, podcast και άλλους πόρους με χρήσιμες συμβουλές για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων σας. Ενώ ορισμένες από αυτές τις επιλογές μπορεί να κοστίζουν χρήματα, αυτό θα μπορούσε να είναι μια αξιόλογη επένδυση για την ενίσχυση των τεχνικών σας δεξιοτήτω.

 

Παρατηρήστε τους άλλους

Σκεφτείτε τους συναδέλφους που θαυμάζετε ή που είναι επιτυχημένοι. Παρατηρήστε τις συνήθειές τους και πώς αλληλεπιδρούν με τους άλλους και ζητήσετε τους συμβουλές. Προσπαθήστε να μιμηθείτε τα θετικά τους χαρακτηριστικά για να βελτιώσετε τις συνήθειές σας. Για παράδειγμα, εάν θέλετε να βελτιώσετε τις οργανωτικές σας δεξιότητες, ρωτήστε τον συνάδελφό σας πώς οργανώνει τα αρχεία του και δοκιμάστε εάν το σύστημά του μπορεί να είναι λειτουργικό και για εσάς.

Άλλες επιλογές για να ξεκινήσετε με τις Μη Τεχνικές Δεξιότητες

Εξετάστε τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Bailout Human Synthesis

Η BHS και ο Σπύρος Κόλλας συμμετέχουν ενεργά σε συνεργασίες για άρθρα, παρουσιάσεις, keynotes, quotations και mentoring. Σε περίπτωση που θα θέλατε να εξετάσουμε μια τέτοια συνεργασία, επικοινωνήστε μαζί μας.