Το Μέλλον της Υγείας στον Χώρο Εργασίας. Από το Βιοϊατρικό στο Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο

Η τρέχουσα κατάσταση της υγείας στο χώρο εργασίας

Στις μέρες μας, πολλές επιχειρήσεις και οργανισμοί επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας μόλις αυτά εμφανιστούν. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με την κατάσβεση πυρκαγιών. Το παραδοσιακό βιοϊατρικό μοντέλο είναι η καθιερωμένη προσέγγιση. Αντιμετωπίζει την υγεία στο χώρο εργασίας με τη διάγνωση και τη θεραπεία ασθενειών ή καταστάσεων που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι. Ως μοντέλο, είναι αντιδραστικό (reactive). Βασίζεται δηλαδή στην καταστολή. Mπορεί να είναι αποτελεσματικό στη διαχείριση των συμπτωμάτων, είναι θεμελιωδώς περιορισμένο όμως σε εύρος. Αντιμετωπίζει δηλαδή τη νόσο, αλλά αγνοεί τους ευρύτερους παράγοντες που συμβάλλουν στη συνολική ευημερία.

Το τοπίο ωστόσο αλλάζει. Η πανδημία ανάγκασε επιχειρήσεις και οργανισμούς να επανεξετάσουν την προσέγγισή τους για την υγεία των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι δεν είναι πλέον απλώς εργαζόμενοι. Είναι ολοκληρωμένα άτομα με σωματικές, ψυχικές, κοινωνικές, ακόμη και πνευματικές ανάγκες. Επιχειρήσεις και οργανισμοί αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι η υποστήριξη της πλήρους ευημερίας του εργατικού δυναμικού τους δεν είναι απλώς το σωστό. Είναι απαραίτητο για τη βιώσιμη επιτυχία.

Πώς όμως γίνεται όμως αυτή η μετατόπιση; Πώς μεταβαίνετε από μια αντιδραστική προσέγγιση – καταστολής, σε μια προσέγγιση πρόληψης που υποστηρίζει την ολιστική υγεία; Η απάντηση βρίσκεται στην κατανόηση και την υιοθέτηση του βιοψυχοκοινωνικού μοντέλου υγείας. Ένα πλαίσιο που όχι μόνο αντιμετωπίζει τις ασθένειες, αλλά προάγει επίσης την ευεξία αντιμετωπίζοντας τις ψυχολογικές και κοινωνικές πτυχές της υγείας, παράλληλα με τις βιολογικές!

Στροφή στη Σαλουτογένεση (Salutogenesis)

Το Μέλλον της Υγείας στον Χώρο Εργασίας. Από το Βιοϊατρικό στο Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο

Φανταστείτε έναν χώρο εργασίας όπου η εστίαση δεν είναι μόνο στην αποφυγή ασθένειας, αλλά στην ενεργό προώθηση της ολιστικής υγείας. Ένα μέρος όπου οι εργαζόμενοι ενθαρρύνονται και υποστηρίζονται να ευδοκιμήσουν σε όλες τις πτυχές της ζωής τους. Αυτή είναι η ιδέα πίσω από τη Σαλουτογένεση (Salutogenesis). Mια έννοια που εισήχθη από τον Aaron Antonovsky στα τέλη της δεκαετίας του 1970.

Η σαλουτογένεση μετατοπίζει την εστίαση από αυτό που μας αρρωσταίνει σε αυτό που μας κρατά υγιείς. Αφορά στην κατανόηση της προέλευσης της υγείας και τη δημιουργία περιβαλλόντων που προάγουν την ευημερία και όχι απλώς την αντίδραση στην ασθένεια. Στο χώρο εργασίας, αυτό μεταφράζεται σε σχεδιασμό θέσεων εργασίας, διαδικασιών και πολιτισμών που δίνουν προτεραιότητα στην ολιστική ευημερία των εργαζομένων.

Αντί για στενή εστίαση στη σωματική υγεία, μια σαλουτογενική προσέγγιση λαμβάνει υπόψη τους ψυχικούς, συναισθηματικούς και κοινωνικούς παράγοντες που συμβάλλουν στη συνολική ευημερία. Έχει να κάνει με τη δημιουργία ενός εργασιακού περιβάλλοντος που βοηθά τους εργαζόμενους να μετακινούνται «από το ease στο even greater ease» αντί από το «ease στο disease».

Δεν είναι απλώς μια θεωρητική ιδέα. Οι οργανισμοί που υιοθετούν αυτήν την προσέγγιση βιώνουν πραγματικά και ουσιαστικά οφέλη. Μερικά από αυτά είναι βελτιωμένη αφοσίωση των εργαζομένων, υψηλότερη παραγωγικότητα και ισχυρότερη ικανότητα προσέλκυσης και διατήρησης κορυφαίων ταλέντων.

ResearchGate: Η συμβολή της θεραπευτικής αρχιτεκτονικής στην ιαματική ιατρική/ The contribution of therapeutic architecture to thermal medicine (greek article)

Χτίζοντας έναν υγιή χώρο εργασίας σε 5 βήματα

Το Μέλλον της Υγείας στον Χώρο Εργασίας. Από το Βιοϊατρικό στο Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο

Η πιστοποίηση Healthy Place to Work προσφέρει μια δομημένη διαδρομή για τη δημιουργία ενός χώρου εργασίας που ενσωματώνει τις αρχές της Σαλουτογένεσης (Salutogenesis). Παρέχει έναν οδικό χάρτη για επιχειρήσεις και οργανισμούς για να περάσουν από την αντιδραστική, εστιασμένη στις ασθένειες προσέγγιση, σε μια προληπτική προσέγγιση που προάγει την υγεία ολιστικά. Η διαδικασία πιστοποίησης περιλαμβάνει πέντε βασικά στάδια.

1. Αξιολόγηση

Ξεκινήστε κατανοώντας την τρέχουσα κατάσταση υγείας στον οργανισμό σας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κοιτάξετε πέρα από απλές μετρήσεις, όπως ημέρες ασθενείας, για να συγκεντρώσετε δεδομένα σχετικά με τη σωματική, ψυχική, κοινωνική και συναισθηματική ευημερία των εργαζομένων.

Συλλογή δεδομένων

Όπως ακριβώς χρειάζεστε δεδομένα για να λαμβάνετε αποφάσεις στο μάρκετινγκ, τις πωλήσεις και τις επιχειρηματικές λειτουργίες (operations), έτσι χρειάζεστε και δεδομένα για τις αποφάσεις στις πρωτοβουλίες που αφορούν στην υγεία. Αυτό το στάδιο περιλαμβάνει τη συγκέντρωση ολοκληρωμένων στοιχείων σχετικά με την ευημερία (wellbeing) των εργαζομένων και την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής (work-life balance).

Προσαρμοσμένες Παρεμβάσεις

Με τα δεδομένα στα χέρια, μπορείτε να σχεδιάσετε παρεμβάσεις που ανταποκρίνονται στις συγκεκριμένες ανάγκες του εργατικού σας δυναμικού. Είτε πρόκειται για υποστήριξη ψυχικής υγείας, ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας ή προγράμματα φυσικής κατάστασης και ευεξίας, αυτές οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να δημιουργούνται από κοινού με τους εργαζόμενους για να διασφαλιστεί η συνάφεια και η αποτελεσματικότητα.

Υλοποίηση

Αναπτύξτε τις παρεμβάσεις με δέσμευση και σαφήνεια. Αυτό το βήμα απαιτεί ισχυρή ηγεσία και μια κουλτούρα που εκτιμά την υγεία και την ευημερία ως βασικές επιχειρηματικές προτεραιότητες.

Αξιολόγηση και Συνεχής Βελτίωση

Το ταξίδι δεν τελειώνει με την εφαρμογή. Χρειάζεται να αξιολογείτε τακτικά τον αντίκτυπο των παρεμβάσεων σας και να είστε έτοιμοι να κάνετε προσαρμογές. Η συνεχής βελτίωση διασφαλίζει ότι ο οργανισμός σας παραμένει ένας υγιής χώρος εργασίας μακροπρόθεσμα.

Αυτά τα στάδια αποτελούν τη βάση της Βιώσιμης Υψηλής Απόδοσης (Sustainable High Performance), όπου οι εργαζόμενοι υποστηρίζονται για να αποδίδουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό με τρόπο βιώσιμο, τόσο για αυτούς όσο και για την επιχείρηση. Αντί να εξαντλούνται, οι εργαζόμενοι σε έναν υγιή χώρο εργασίας έχουν την ανθεκτικότητα και τους πόρους που χρειάζονται για να ευδοκιμήσουν.

Free Webinar: Πώς να πιστοποιηθείτε ως ένα Healthy Place to Work

Ανάπτυξη ικανοτήτων, Future ready leadership και ο ρόλος των δεδομένων

Το Μέλλον της Υγείας στον Χώρο Εργασίας. Από το Βιοϊατρικό στο Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο

Για να μετατρέψετε πραγματικά τον χώρο εργασίας σας σε ένα υγιές, ακμάζον περιβάλλον, πρέπει να επενδύσετε στην ανάπτυξη ικανοτήτων και στην ηγεσία που είναι προετοιμασμένη για το μέλλον.

Το Capacity Building

Αφορά τον εξοπλισμό επιχειρήσεων και οργανισμών με τις δεξιότητες, τις γνώσεις και τους πόρους που απαιτούνται για την υποστήριξη της υγείας και της ευημερίας σε διαρκή βάση. Αυτό περιλαμβάνει την εκπαίδευση των διευθυντών να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν ζητήματα υγείας, να παρέχουν στους εργαζόμενους εργαλεία για να διαχειρίζονται την ευημερία τους και να ενθαρρύνουν μια κουλτούρα συνεχούς μάθησης.

Το Future-Ready Leadership

Είναι ζωτικής σημασίας σε αυτό το πλαίσιο. Στις μέρες μας, οι ηγέτες χρειάζεται να είναι κάτι περισσότερο από αποτελεσματικοί μάνατζερς. Χρειάζεται να είναι προσαρμοστικοί, συμπονετικοί και επικεντρωμένοι στη δημιουργία περιβαλλόντων όπου οι ομάδες τους μπορούν να ευδοκιμήσουν. Αυτό περιλαμβάνει την ιεράρχηση της δικής τους ευημερίας, καθώς και της ευημερίας των ομάδων τους. Οι ηγέτες που είναι έτοιμοι για το μέλλον, κατανοούν ότι το κλειδί για τη βιώσιμη επιτυχία βρίσκεται στη δημιουργία συνθηκών όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να αποδίδουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό χωρίς να θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους.

Data

Ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία σε αυτόν τον μετασχηματισμό είναι τα δεδομένα. Όπως δεν θα παίρνατε επιχειρηματικές αποφάσεις χωρίς δεδομένα για βασικές μετρήσεις, δεν θα πρέπει να λαμβάνετε αποφάσεις για την υγεία και την ευημερία χωρίς ισχυρά δεδομένα. Αυτό σημαίνει μέτρηση, όχι μόνο της σωματικής υγείας, αλλά και της ψυχικής, της κοινωνικής, της συναισθηματικής και της πνευματικής.

Οι οργανισμοί που διαπρέπουν σε αυτόν τον τομέα, συχνά διεξάγουν ολοκληρωμένες έρευνες ευημερίας. Σκοπός τους είναι να συγκεντρώσουν πληροφορίες σχετικά με τα επίπεδα άγχους των εργαζομένων, την ικανοποίηση από την εργασία και τη συνολική υγεία. Στη συνέχεια χρησιμοποιούν αυτά τα δεδομένα για να ενημερώσουν τις στρατηγικές και τις παρεμβάσεις τους, διασφαλίζοντας ότι αντιμετωπίζουν τα σωστά ζητήματα με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Ποιος όμως χρειάζεται να αποφασίζει γι’ αυτές τις πρωτοβουλίες; Ενώ η ηγεσία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στον καθορισμό της στρατηγικής κατεύθυνσης, είναι σημαντικό να εμπλέκονται οι εργαζόμενοι στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Άλλωστε είναι αυτοί που ξέρουν καλύτερα τι χρειάζονται για να ευδοκιμήσουν. Είτε μέσω τακτικών ερευνών ανατροφοδότησης, επιτροπών υγείας των εργαζομένων ή ανοιχτών φόρουμ, η συμμετοχή των εργαζομένων στο σχεδιασμό και την υλοποίηση πρωτοβουλιών για την υγεία αυξάνει τη συμμετοχή και την αποτελεσματικότητα.

Η Νέα Επιχειρηματική Φιλοσοφία. Πέρα από την Ανθεκτικότητα σε μια Υγειοκεντρική Προσέγγιση

Το Μέλλον της Υγείας στον Χώρο Εργασίας. Από το Βιοϊατρικό στο Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο

Μετά την πανδημία, επιχειρήσεις και οργανισμοί αρχίζουν να αναγνωρίζουν ότι οι παλιοί τρόποι εργασίας, όπου η ανθεκτικότητα θεωρούνταν συχνά ως η ικανότητα της απλής ανάκαμψης – resilience, δεν επαρκούν πλέον. Η πανδημία έχει αποκαλύψει τις αδυναμίες αυτής της προσέγγισης και έχει φέρει στην επιφάνεια τη σημασία της δημιουργίας χώρων εργασίας που είναι, εκτός από απλώς ανθεκτικοί, και προσαρμόσιμοι, βιώσιμοι και εστιασμένοι στην υγεία.

Αυτή η νέα επιχειρηματική φιλοσοφία κατανοεί ότι αν και η ανθεκτικότητα είναι σημαντική, δεν είναι και η όλη ιστορία. Αντί του απλού bounce back μετά από setbacks, οι επιχειρήσεις χρειάζεται να δώσουν προτεραιότητα στη δημιουργία περιβαλλόντων που αποτρέπουν εξαρχής αυτά τα setbacks. Αυτό σημαίνει απομάκρυνση από τη νοοτροπία της σκληρότητας με κάθε κόστος, σε μια νοοτροπία δύναμης, ευελιξίας και ευημερίας.

Φανταστείτε ένα δέντρο που λυγίζει στον άνεμο ή έναν πυγμάχο που σηκώνεται μετά από ένα χτύπημα. Παραδοσιακά, έχουμε θαυμάσει την ανθεκτικότητά τους. Αλλά τι θα γινόταν αν μπορούσαμε να δημιουργήσουμε συνθήκες όπου το δέντρο δεν χρειάζεται να λυγίσει ή ο πυγμάχος να μην χτυπηθεί εξαρχής; Αυτή είναι η υπόσχεση μιας προσέγγισης με επίκεντρο την υγεία των επιχειρήσεων που εστιάζει στη δημιουργία περιβαλλόντων όπου οι εργαζόμενοι υποστηρίζονται να ευδοκιμούν χωρίς να χρειάζεται να παλεύουν συνεχώς ενάντια στις αντιξοότητες.

Everything fails at its weakest point. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να αναρωτηθείτε. Ποιο είναι το πιο αδύνατο σημείο σας; Είναι η σωματική υγεία των υπαλλήλων σας; Η ψυχική τους ευεξία; Η κοινωνική συνοχή μέσα στις ομάδες σας; Ή μήπως είναι η προσαρμοστικότητα της ηγεσίας σας; Εντοπίζοντας και αντιμετωπίζοντας αυτά τα αδύνατα σημεία, μπορείτε να δημιουργήσετε έναν πιο ισχυρό, υγιέστερο και πιο βιώσιμο οργανισμό, έτοιμο να ευδοκιμήσει στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του αύριο.

Η Υγειοκεντρική Προσέγγιση για το Μέλλον της Εργασίας

Το Μέλλον της Υγείας στον Χώρο Εργασίας. Από το Βιοϊατρικό στο Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο

Συμπερασματικά, η μετάβαση από ένα βιοϊατρικό (biomedical) σε ένα βιοψυχοκοινωνικό (biopsychosocial) μοντέλο υγείας στο χώρο εργασίας αντιπροσωπεύει μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και υποστηρίζουμε την ευημερία των εργαζομένων. Υιοθετώντας μια Σαλουτογενική (Salutogenic) προσέγγιση, συμμετέχοντας στη διαδικασία πιστοποίησης Healthy Place to Work και εστιάζοντας στη βιώσιμη υψηλή απόδοση, τη δημιουργία ικανοτήτων και την ηγεσία με ετοιμότητα για το μέλλον (future ready leadership), οι οργανισμοί μπορούν να δημιουργήσουν χώρους εργασίας όπου οι εργαζόμενοι δεν επιβιώνουν απλώς αλλά και ευδοκιμούν.

Σε έναν κόσμο όπου τα πάντα αποτυγχάνουν στο πιο αδύναμο σημείο τους, η επένδυση στην υγεία και την ευημερία του εργατικού δυναμικού δεν είναι απλώς μια ηθική επιταγή. Eίναι μια επιχειρηματική αναγκαιότητα. Καθώς χτίζετε τη στρατηγική σας για την υγεία, να θυμάστε ότι η μέτρηση της προσωπικής υγείας και ευεξίας σε όλες τις διαστάσεις, σωματική, διανοητική, κοινωνική, συναισθηματική και πνευματική, είναι το κλειδί. Συνεργαστείτε με τους υπαλλήλους για να σχεδιάσετε αποτελεσματικές παρεμβάσεις και χρησιμοποιήστε δεδομένα για συνεχή βελτίωση.

Αυτή η προσέγγιση με επίκεντρο την υγεία δεν έχει να κάνει μόνο με την επιβίωση από τις προκλήσεις του σήμερα. Έχει να κάνει με την ευημερία στις ευκαιρίες του αύριο. Και αυτό είναι ένα μέλλον στο οποίο αξίζει να επενδύσετε.

Με την ενσωμάτωση αυτών των στρατηγικών, η επιχείρησή σας όχι μόνο θα είναι έτοιμη για το μέλλον, αλλά θα θέσει επίσης ένα νέο πρότυπο στην υγεία και την ευημερία στο χώρο εργασίας, προσελκύοντας και διατηρώντας τα καλύτερα ταλέντα, επιτυγχάνοντας βιώσιμη επιτυχία.